Historia XX wiekuBlog historyczny

Wasilij Mitrochin nie był szpiegiem. Był archiwistą w Pierwszym Zarządzie Głównym, sekcji wywiadu zagranicznego KGB. W zakresie jego obowiązków leżało m.in. przenoszenie zbiorów archiwalnych z Łubianki do Jasieniewa pod Moskwą – nowej siedziby KGB.

Przenoszenie akt rozpoczęło się w 1972 r., a Mitrochin przeszedł na emeryturę w 1984 r. Do tego czasu skopiował lub sporządził notatki z kilkudziesięciu tysięcy ściśle tajnych dokumentów wywiadu. Po upadku ZSRR, w 1992 r. nawiązał kontakt z brytyjskimi służbami specjalnymi i w konsekwencji znalazł się w Wielkiej Brytanii wraz ze swoim „archiwum”.

Książka w dość specyficzny sposób przedstawia historię samej służby, jak i działań KGB przeciwko Zachodowi oraz w bloku wschodnim. Specyfika polega na tym, że wiele ze zdarzeń wymienionych w tej pozycji nie stanowi wcale zapierających dech w piersiach pościgów, obław itp. Praca szpiegów, jak się okazuje, była bardzo przyziemna i nudna. Na efekty czekano latami, a w ostateczności w wielu przypadkach owe efekty wcale nie były tak jednoznaczne i łatwe do zdefiniowania.
Uważny czytelnik może także poznać inne aspekty pracy wywiadów, na przykład sposób legalizacji nielegalnych agentów, chociażby poprzez wykorzystywanie tożsamości osób zmarłych.

„Archiwum” to 31 rozdziałów i 5 dodatków. Wraz z przypisami, indeksem i bibliografią ponad 1100 stron lektury. Oto tytuły kilku z rozdziałów, które w najlepszy sposób przedstawiają zawartość książki:
– od „gorącej” do „zimnej wojny” obrazujący moment przejścia struktur szpiegowskich ZSRR na aktywne działania przeciwko dotychczasowym sojusznikom,
– „pięciu wspaniałych,
– operacje „Priogriess” – zdławienie „praskiej wiosny” i szpiegowanie w bloku sowieckim,
– KGB i partie komunistyczne na Zachodzie,
– „zadania specjalne” (gdzie opisywane są przygotowania do zamordowania Marszałka Tito, czy też akcję zabicia Stepana Bandery, a także plany dotyczące akcji sabotażowych i dywersyjnych na terytorium „Głównego Przeciwnika” czyli USA),
– polski kryzys i rozpad bloku sowieckiego.

Nie sposób podjąć nawet próby streszczenia treści książki, tak samo, jak nie sposób przeczytać jej całej, rozdział po rozdziale. Czyta się ją kawałek po kawałku, często wracając do interesujących nas części.

Autorzy: Wasilij Mitrochin, Christopher Andrew
Wydawnictwo: Dom Wydawniczy REBIS Sp. z o.o.

Zimna wojna

---

---